Özellikle son aylarda, genç ve bekar pek çok kiracının masrafları azaltmak amacıyla seçtiği yöntemlerden biri de ev dostu aramaya başlamak oldu.Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan, kiraların artmasının sebebini mevzut arzındaki düşüklüğe bağlayarak, "Konut arzı az, talep de çok bulunduğu amacıyla kiralarda artışlarla karşı karşıya kaldık" diye mevzuştu."TALEP PATLAMASI OLDU" Pandemiden kaynaklı sıra dışı haller yaşandığının altını çizen Akdoğan, "Binası kentsel dönüşüme giren insanların ev gereksinimi, göçmenlerin ev gereksinimi, yüz yüze eğitimin başlamasıyla beraber öğrencilerin ev gereksinimleri derken, talep patlaması oldu" dedi.Milliyet'ten Fazilet Şenol'un haberine göre, Avukat Ceren Satıcı ise sahip olunan kiracılara yönelik kira artışı baskısının 'meşru bir zemini' olmadığına ilgi çekti. Satıcı, bu hususta mevzuatta düzenlemelerin sahip olunan bulunduğunu lakin yeteri kadar bilinmeyen bu düzenlemelerin de evi kiraladıktan ileri devresi amacıylae alan bir koruma tedbiri bulunduğunu vurguladı.EV ARKADAŞI ALIRKEN EV SAHİBİNE SORULMASI GEREK Kiralardaki artış sebebiyle son dönemde pek çok kiracı da, masrafları paylaşmak amacıyla ev dostu arayışına çıktı. Peki eve ortak kiracı alınabilir mi? Avukat Ceren Satıcı ve Hakan Akdoğan bu hususta aynı yanıtı veriyor. Yasal olarak bir ev dostu alabilmeniz amacıyla mülk sahibinden izin almanız gerekiyor.Konuta, daire sahibinin haberi olmadan ev dostu alınması meşru olarak ideal değil. Bu teşhis edildiği halde da ev sahibi kiracıya tahliye davası açabilir. Yazılı bir izin olmaksızın ev dostu alınamıyor.Eğer gelecek bir vakitte bu tür bir halle karşı karşıya kalabileceğinizi düşünüyorsanız, kesinlikle bir alt kiralama yetkisi almanız gerekiyor. Kira kontratında ev sahibi kiracısına alt kiralama hakkı tanırsa, kiracı ev dostu alabiliyor. Kullanmadığı dönemlerde de evi diğer birine verebiliyor.EV ARKADAŞINLA TARTIŞINCA EVDEN KİMİN GİTMESİ GEREK? Ev sahibinizle anlaştınız ve size ortak olacak, giderleri bölüşebileceğiniz bir ev dostu buldunuz. Fakat bir müddet sonra ev dostunızla aranızda bir anlaşmazlık çıktı ve evden biri gidecek! Peki geride kimin kalma hakkı var?Avukat Ceren Satıcı, "Burada ilgi edilmesi gereken husus, evde beraber ikamet eden bireylerin arasındaki sözleşmesel temasnin kaliteyi olmalı" dedi. Satıcı, "Bu gayela de kira sözleşmesine mevzu olan taşınmazı kullanma ve yararlanma hakkı, kiracı kimse ona aittir.Aralarında uyuşmazlık çıkan ev arkadaşlarından kiracı sıfatına sahip olan bireyin taşınmazda kalmaya devam etme hakkı, sözleşmesel temas gereği hukuka ideal olacaktır. Fakat aralarında bir alt kira sözleşmesi bulunması halinde ise bu defa alt kiracı ve asıl kiracı arasındaki bir hukuki proses başlar" diye mevzuştu.KONTRAT SÜRESİ DOLMADAN KİRACI ÇIKARILAMAZ Ev sahipleri evlerini daha yüksek fiyattan satmak ya da kiraya vermek amacıyla birtakım hallerde kiracısını çıkartmaya yönelebiliyor. Böyle bir davranışın meşru dayanağı var mı? Avukat Satıcı, "Kanuna göre kontrat zamanı dolmadan kiracının tahliye edilmesi gibi bir hal söz hususu olamaz" yanıtını verdi.Hakan Akdoğan ise halu, "Bir gün evvelce kira kontratını yaptınız ve evinizde oturuyorsunuz. Bir gün sonra piyasada yüksek kira artışı söz hususu olabilir. Bu, o evi kiralayan bireyi bağlamaz. O bireyi kira kontratı bağlar, kira kontratındaki artış bağlar. Artış seviyesi da meşru oranda tüketici fiyat endeksinden çok olamaz. Bir kiracıyı çıkarabilmeniz amacıyla ev sahibinin haklı sebepleri olması gerekiyor" diye mevzuştu.KİRACI TAHLİYE EDİLEMEZ Kiracının kirayı ödememesi, sözleşme maddelerine aykırılıkta bulunması, evin izinsiz diğersına kiraya verilmesi ya da sözleşmede yazan gaye dışında kullanılması, evde temelli bir tadilat, tamirat ya da yıkım yapılacak olması gibi haklı sebepleri bulunuyorsa kiracı tahliye edilebilir.Fakat kiracı kirasını ödüyorsa, aidatlarını ödüyor, sorumluluklarını yerine getiriyorsa ve evi de amacına göre kullanıyorsa o kiracı tahliye edilemez.KİRA TESPİT DAVASI AÇILABİLİR "Kiralama üzerinden 5 sene işlemiş ve verdiği kira bölge ortalamasının altında kalıyorsa ev sahibi 'kira teşhis davası' açıp, zam talep edebiliyor" diyen Satıcı, "Bu halde da emsal kira bedellerine bakarak kira tekrar belirleniyor. Fakat burada yapılan hakim doğrulusunda 5 senelik kiracının hakkını koruyan bir kira bedeli belirleniyor.Örneğin 500 TL'ye kirada oturan bir bireyin oturduğu bölgedeki ortalama kira bedeli 6 bin TL ise mahkeme 'hakkaniyet indirimi' yaparak yeni kiraya karar veriyor" dedi. Satıcı, "Ayrıca kira sözleşmesinin üzerinden 10 sene geçmesinin sonrasında uzama zamanınin bitiminden sonra 'herhangi bir gerekçe göstermeksizin' kiracıya en az 3 ay daha eskiden yazılı bildirim yapılarak tahliye talep edilebiliyor" diye de ekledi."KİRACI DA TESPİT DAVASI AÇABİLİR" Hakan Akdoğan ise ek olarak kiracının da kira teşhis davası açabileceğini ekledi. "Kiracı 5-6 sene oturduktan sonra oturduğu bölgedeki kiraların düşük bulunduğunu fark edebilir.Böyle bir halde, 'Ben çok yüksek kira ödüyorum' deyip kira teşhis davası açabilir" diyen Akdoğan, ev sahibi amacıyla geçerli şartların kiracı amacıyla de geçerli bulunduğunun altınız çizdi. Akdoğan, ev sahibinin kendinin ya da birinci dereceden akrabası olan birinin eve gereksinimi bulunduğunu kanıtlaması gerekliliğini ve kiracıyı lakin bu şekilde tahliye edebileceğini de vurguladı.
