Eskişehir’de uydu vericisi takılan akbaba, 1 senede 9 ülkeyi amacıylae alan 32 bin kilometrelik yolculuğun sonrasında tekrar Eskişehir’e döndü. Midas’ın en süratli uçuşu saatte 126 kilometre süratle kayıtlara geçti. En uzun süreli duraksız uzaklığı ise 117 kilometreyle Türkiye-Suriye arasında katetti.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü ile KuzeyDoğa Derneğinin yürüttüğü “Küçük Akbaba Koruma Projesi” kapsamında oluşturulan çalışmalarda ufak akbaba yakalandı. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliğince (IUCN) nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan çeşitler arasına alınan ve kırmızı listede kritik civarda yer alan ufak akbaba (Neophron percnopterus), ekiplerce halkalanıp uydu vericisi takılarak natural ortamına salındı.
“Midas” adı verdiği akbaba, aşağı yukarı 5 ay süresince Eskişehir seviyesinde süre geçirip havanın soğumasıyla eylülde güneye doğru göçe başladı. Midas, 17 Eylül 2022’de Hatay’da İskenderun, sonra da sırayla Suriye, Ürdün, İsrail ve Mısır’dan geçti. Mısır yolculuğu sırasında Süveyş kanalından geçerek 5 günde Libya’ya, oradan da Çad’a ulaştı.
26 Eylül’de Çad sınırlarına giren Midas,
3 Kasım’a kadar burada beslenip daha sonra Sudan’a geçti. Midas, 7 gün süren yolculuğunun sonrasında Kordofan Eyaleti’nin merkezi Kadugli şehrine yerleşti. Kış aylarında Sudan’ın yerleşim noktalarına yakın bölgelerde beslenen akbaba, Güney Sudan’a geçerek Unity eyaletinin yerleşim yeri ve bozkır alanlarını da kullandı.
Midas, aşağı yukarı 5,5 ay burada kaldıktan sonra başladığı dönüş yolculuğunda Ürdün ve Mısır çöllerini aşıp Süveyş kanalına ulaşınca göçtüğü rotaya bağlanarak derhal derhal aynı noktalardan geçip 3 Nisan 2023’te İskenderun’dan Türkiye’ye giriş yaptı.Yazı geçirmek amacıyla Türkiye’ye gelen Midas, 3 günlük yolculuğun sonrasında, halkalandığı nokta olan Eskişehir’e yerleşerek göç yolculuğunu tamamladı.
Midas, bu yolculuğu sırasında en yüksek rakımlı uçuşunu, Mersin ile Adana arasından geçerken 7 bin 436 metreyle gerçekleştirdi. Midas’ın en süratli uçuşu saatte 126 kilometre süratle kayıtlara geçti. En uzun süreli duraksız uzaklığı ise 117 kilometreyle Türkiye-Suriye arasında katetti. Küçük akbaba en düşük hava ısısını 3 dereceyle Eskişehir’de, en yüksek ısısı ise 46 dereceyle Çad’da gördü.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürü Nurben Koptekin, 2021 senesinde ufak akbaba koruma ve takip projesini başlattıklarını, bu projede Iğdır, Koç, UTAH üniversiteleri ve KuzeyDoğa Derneğiyle ortak olduklarını söyledi. Beslenme ve yuva alanlarının 2021’de teşhis edildiğini, 2022’de ise akbaba Midas’a uydu verici takarak takip altına aldıklarını bildiren Koptekin, “Midas geride bıraktığımız zamanlarda göçünü tamamlayarak kışladığı Afrika’dan geri döndü ve şu anki yuva bölümünde görüntülemiş bulunuyoruz.” dedi.
Midas, aşağı yukarı 5,5 ay burada kaldıktan sonra başladığı dönüş yolculuğunda Ürdün ve Mısır çöllerini aşıp Süveyş kanalına ulaşınca göçtüğü rotaya bağlanarak derhal derhal aynı noktalardan geçip 3 Nisan 2023’te İskenderun’dan Türkiye’ye giriş yaptı.
Koptekin, “Bu çeşitler IUCN bilgilerine göre nesli tehlike altında olan çeşitler, bunların koruma statülerini genişletmemiz amacıyla yuvalama ve beslenme alanlarını doğru olarak teşhis etmemiz çok mühim. Biz de Avrupa Hayvanat Bahçeleri Birliği çalışmalarımız kapsamında yürüttüğümüz koruma projelerinden birisinde bu amaçla ufak akbaba cinsini seçtik.” diye konuştu. KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban da bu çalışmayı Türkiye’de ilk defa Iğdır’da gerçekleştirdiklerini, ikincisini ise Eskişehir’de yaptıklarını aktardı.
Proje kapsamında akbabalarla oluşturulan çalışmayı izah eden Çoban, “Küçük akbabaları yakaladık ve sırtlarına 30 gramlık, dakikada bir konum gönderebilen vericiler yerleştirdik ve tabiata bıraktık. Bu sayede nesli tehlike altındaki bu hayvanların Eskişehir’deki üreme noktalarını, beslenme şekillerini, göçte hangi ülkelere gittiklerini, bu ülkelerde hangi yerlerde konakladıklarını, kışlama alanlarının nereler olduğunu çıkardık.” ifadesini kullandı.
Gelişen uydu verici sistemlerinin her geride bıraktığımız sene yaban hayatının tanınmasına daha çok katkı sağladığına ilgi çeken Çoban, “Midas, tam 1 senelik sürede 32 bin kilometreden çok kanat çırpmış ve 9 değişik ülkeyi gezmiş. 126 kilometre sürate ulaşmış ve 7 bin 436 metre yüksekliğe çıkmış.” dedi. Çoban, şunları kaydetti:
“Akbabalar dünyada çok mühim çeşitler arasında, zira leş yiyici canlılar, ortamı temizleyici rolündeler. Küçük akbabalar da bilhassa hayvan zehirlenmelerinden sonra dünyada en süratli basamak kaydeden kuş statüsüne girdi ve dünya genelinde nesilleri tehlike altına girdi. Bizim de ülkemizde görülen 4 kara akbaba türü arasında ufak akbaba nesli tehlike altında olan bir tür ve izlenmesi gerekiyor. Biz de uluslararası camiada üzerimize düşen rolü alarak ufak akbabaları izlemeye devam ediyoruz.”
