Hızla çoğalan kira bedelleri, ev sahibi-kiracı ilişkilerinde son birkaç senedir büyük problemlere sebep oldu. Zam hususu ile alakalı anlaşamayanlar, tahliye isteyenler mahkemenin yolunu tuttu. Yığılan taleplerle adliyelerdeki dava yükü artarken, netice amacıyla öngörülen süreler 2,5-3 seneye ulaştı. İşte bu problemin çözümü amacıyla hazırlanan planlama TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 1 Eylül’den itibaren mal sahibi-kiracı arasında kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan evvelce arabulucuya başvurma koşulu getirildi. TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre, ticari davalardan, hususu bir oran para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi teşhis ve istirdat davalarında dava açılmadan evvelce arabulucuya başvurulmuş olması dava koşulu olacak. 1 EYLÜL'DE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK Kanunla, birtakım uyuşmazlıklar dava koşulu olarak arabuluculuk kapsamına alınıyor. Bu planlama 1 Eylül 2023'te yürürlüğe girecek. Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine dair uyuşmazlıklar, Kat Mülkiyeti Kanunu'ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar, komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan evvelce arabulucuya başvurulmuş olması koşulu aranacak. Fakat kiralanan taşınmazların İcra ve İflas Kanunu'na göre ilamsız icra yolu ile tahliyesine dair hükümler dava koşulu olarak arabuluculuk usulüne tabi olmayacak. Bu kapsamda, icra mahkemesine yapılacak itirazın kaldırılması istekleri ile tahliye istekleri dava koşulu olarak arabuluculuğa tabi olmayacak. Fakat anılan usulde sulh hukuk mahkemesinde dava açılması gerektiğinde dava koşulu olarak arabuluculuğa dair hükümler uygulanacak. 3 AYLIK SÜRE SONUNDA KENDİLİĞİNDEN KALKACAK Kanunla, taşınmazın devrine ya da taşınmaz üstünde sınırlı ayni hak kurulmasına dair uyuşmazlıklarda arabuluculuk usulü düzenleniyor. Bu planlama 1 Eylül 2023'te yürürlüğe girecek. Taşınmazın devrine ya da taşınmaz üstünde sınırlı ayni hak kurulmasına dair uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli olacak. Bu kapsamdaki uyuşmazlıklarda, tarafların yazılı olarak kararlaştırması ve arabulucunun bu kararı tutanak altına alması durumunda arabulucunun talebiyle, arabuluculuk süreciyle sınırlı olmak ve konulduğu tarihten itibaren 3 ayı geçmemek üzere tasarruf yetkisinin kısıtlandığına dair tapu siciline şerh verilecek. Bu şerh, tarafların anlaşamaması ya da tarafların şerhin kaldırılması hususu ile alakalı uyuşması durumunda arabulucunun talebiyle, 3 aylık zamanın sonucunda ise kendi kendine kalkacak. ZORUNLU OLACAK Arabuluculuk süreci sonucunda tarafların uyuşması durumunda uyuşma belgesi, taşınmazın devri ya da taşınmaz üstünde sınırlı ayni hak kurulmasıyla alakalı olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek amacıyla düzenlenecek. Anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine dair şerhin alınması mecburi olacak. Bu şerh taşınmazın olduğu yer sulh hukuk mahkemesinden alınacak. Mahkeme gerçekleştireceği araştırmada uyuşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazın devri ya da taşınmaz üstünde sınırlı ayni hak kurulmasıyla alakalı olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı tarafından denetleyecek. İcra edilebilirlik şerhi alınmasının mecburi kılındığı durumlar hariç olmak üzere, taraflar ve avukatları ile arabulucunun, ticari uyuşmazlıklar bakımından ise avukatlar ile arabulucunun beraber imzaladıkları uyuşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge saseneyecak.
