1 Eylül itibarıyla kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk devresi başlıyor. Son devrede çoğalan kiralar nedeniyle ev sahipleri ile kiracılar arasındaki kriz devam ediyor. Yüksek kira artışlarına karşı yüzde 25 sınırı, 2 Temmuz 2024’e kadar uzatıldı. Fakat ev sahipleri sahip olunan kiracısını çıkarmanın her yolunu deniyor. Bu gayela tahliye davalarının adedi artarken, sözleşmesi 5 senesi dolduranlar da daha yüksek kira almak amacıyla kira teşhis davası açıyor. Buna karşılık kiracılar da kendi haklarını savunmak istiyor. İki doğrultu da soluğu mahkemelerde alınca, büyük bir yoğunluk oluştu. Bu yoğunluğun yanısıra davaların seneler sürmesiyle proses de tıkanıyor. Bir de dava masrafları ödeniyor. BAŞVURU ŞART OLUYOR 5 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren planlama ile kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar (ilamsız icra yolu ile tahliye hariç), ortaklığın giderilmesine dair uyuşmazlıklar, kat mülkiyetinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkıyla alakalı uyuşmazlıklar, dava koşulu olarak arabuluculuk kapsamına alındı. Uygulama bu hafta devree giriyor. 1 Eylül itibarıyla kira uyuşmazlıklarından ötürü dava açmak isteyenler, evvelce arabulucuya başvuracak. Arabulucuya başvurmadan direkt olarak dava açılamayacak, dava açılması halinda usulden reddedilecek. Kira uyuşmazlıklarında arabuluculukla alakalı merak edilen her şeyi Avukat Çiğdem Kezer yanıtladı. TAHLİYE TESPİT UYARLAMA... Hangi davalar arabuluculuk kapsamında yer alıyor? İlamsız icra yolu ile tahliye hariç olmak üzere kira uyuşmazlıklarından kaynaklı bütün ihtilaflar; kiralananın tahliyesi, kira bedelinin teşhisi, kira uyarlama davaları, kiracı ve mal sahibi arasındaki her türlü alacak ve tazminat talebine dair uyuşmazlıklarda mecburi arabuluculuk devree girecek. Kiracılar da müracaat yapılabilir mi? Evet, mal sahipleri arabulucuya müracaat edebileceği gibi kiracılar da dava açılmadan evvelce dava ön koşulu olarak arabuluculuğa başvurabilecek. Düzenlemenin hedefi nedir? Burada gaye bilhassa sulh hukuk mahkemelerindeki dosya yoğunluğunu azaltarak ihtilafların süratli çözüme kavuşturulmasını sağlamak. Şu anda ilk duruşma günü ortalama 8-10 ay sonraya veriliyor. Bu durum, iki yönü daha da yıprattığı gibi birkaç sene sonra dava sonuçlanınca çözüm sağlansa bile mağduriyet oluşuyor. Hem de arabuluculuk ile mal sahipleri ile kiracılar arasında şimdiye kadar hiç olmadığı şekilde bozulan dairin kopma noktasına gelmeden ortak noktada buluşularak iyileşebileceğini düşünüyorum. TARAFLAR DAVET EDİLECEK Arabulucuya müracaat mekanizması nasıl çalışacak? * Başvuru amacıyla vekil (avukat) marifetiyle UYAP üzerinden müracaat gerçekleşebileceği gibi vekil olmadan müracaatsunu gerçekleştirmek isteyen vatandaş, adliyelerin arabuluculuk merkezlerine giderek elindeki belgelerle beraber (kira sözleşmesi, taahhütname vb.) müracaat yapılabilir. * Arabulucuya müracaat ücretsiz. Müracaatta vatandaşlar ya da vekillerinin hiçbir ödeme yapmalarına lüzum olmayacak. * Ortalama 1 hafta içerisinde arabulucu ataması yapılacak. Arabulucu sahip olunan halde avukat olmak zorunda. * Arabulucu doğrultularla etkileşim kuracak, arabulucunun atandığına dair bilgilendirme mesajı doğrultuların sisteme kayıtlı telefonlarına kısa mesajla bildirilecek. * Arabuluculuk vakitcine çağrı mektubu müracaat eden doğrultua ve başka doğrultua gönderilecek. HANGİ DURUMDA NE YAPILACAK? ANLAŞMA SAĞLANIRSA... * İki doğrultu da katıldığı takdirde ilk seans vakti en kısa vakitde doğrultulara bildirilecek. Amaç, 3 hafta içerisinde müzakereyi sonuçlandırmak. * Arabulucunun doğrultuları yönlendirme, etkileme ya da görüşünü açıklama hali söz hususu değildir. Sadece bir müzakere masası çevresinde iki yönü bir araya getirerek istekleri alakalı tutanağa yazarak, anlaşıldığı taktirde uyuşma tutanağı düzenler. * Anlaşma tutanağı mahkeme ilamı hükmündedir ve doğrultuları neticeleri ile bağlar. * Arabuluculuk görüşmesinde doğrultular anlaşırlarsa Adalet Bakanlığı’nın teşhis ettiği arabuluculuk asgari ücret tarifesine göre doğrultularca eşit şekilde ödeme yapılır. ANLAŞMA SAĞLANAMAZSA... * Müzakere 3 hafta içerisinde sonuçlanamazsa talep halinda ek 1 haftalık vakit verilir. * Anlaşılamadığı takdirde anlaşamama tutanağı arabulucu doğrulusunda düzenlenir ve doğrultularca da arabulucuyla beraber imza altına alınır. * Dava açıldığı takdirde alakalı tutanak dava açan doğrultuça mahkemeye sunulur. * Arabuluculuk görüşmesine çağrı edilen doğrultu katılmazsa şayet dava sonucunda haksız çıkarsa arabuluculuk ücreti ile yargılama giderleri ve başka masrafları ödemekle yükümlüdür. ÜCRETİ KİM ÖDER? Bu tür ihtilaflarda uygulanacak ücret uyuşma olmaması halinda 860 TL + KDV, uyuşma olması halinda ilk 100 bin TL amacıyla en az 860 TL + KDV olmak üzere yüzde 6’dır.
